Osadnik znad rzeki Łódki....

Witajcie po dłuższej przerwie! Jako, że dziś przy okazji dyskusji usłyszałem od koleżanki z pracy bardzo ironiczne pytanie, czy czuje się specjalistą w zakresie hydrologii postanowiłem podbudować swoje ego i popełnić nowy wpis. I niestety, ale czuję się w tym zakresie specjalistą i (o zgrozo!) dostałem nawet bdb z obrony pracy magisterskiej z tej dziedziny, nie wspominając o Liście Gratulacyjnym za wysokie wyniki w nauce od JM Rektora UŁ! Ale co tam, zaczynamy!

Dziś temat nietypowy. Znajdujemy się ponownie w rejonie skrzyżowania ulicy Strykowskiej z Wojska Polskiego. Aktualnie przy Akademii Sztuk Pięknych od niedawna funkcjonuje nowy zbiornik retencyjny ze stałym lustrem wody. Ocenę jego estetyki oraz wykonania pozostawiam Wam. Cóż, inwestycja została zrealizowana, ale jakby to było, gdyby w Łodzi powstało coś zgodnie z logiką i wszelkimi prawidłami ? Oto ewidentny przykład. Ale przesnieśmy się kilka lat wstecz, gdy owego zbiornika jeszcze nie było. 

Zgodnie z założeniami Programu Małej Retencji Miasta Łodzi przyjęto koncepcję i projekt budowy zbiornika "Wojska Polskiego przy ASP". Nieco później decydenci w naszym mieście zorientowali się, że jakość wody płynącej "rzeką" jest tragiczna, szczególnie parametry fizyko-chemiczne, chociażby pH, przewodnictwo elektrolityczne właściwe, ale przede wszystkim ilość zawiesin i mętność. Aby uchronić planowany akwen przed niewmal stałym zanieczyszczeniem postanowiono wybudować wyżej osadnik, który nieco poprawiłby jakość wody. Śledząc na przełomie 2012/2013 r. sprawę w Urzędzie Miasta byłem wiele razy zapewniany przez tamtejszych pracowników, że inwestycje powstaną w odpowiedniej kolejności, czyli najpierw osadnik, potem sam zbiornik przy ASP. Stało się niestety inaczej, czego dowody widać poniżej  :)

Nie będę snuł tu teorii dlaczego tak się stało. Zamiast tego przedstawię Wam pokrótce osadnik, który być może powstanie za kilka(dziesiąt) lat.

Projekt budowlany i wykonawczy zbiornika nie zostały dotychczas opracowane. Widomo jedynie gdzie dokładnie powstanie (koncepcja programowa). Niegdyś w tym miejscu istniał staw, którego pozostałością są jedynie podmokłe tereny w dolinie rzecznej. 

Kształt akwenu będzie zbliżony do prostokąta o długości około 220 m i szerokości 40-70 m, natomiast jego powierzchnia w linii brzegu wyniesie około 1,1 ha (Kujawa I., Kujawa M., 2011). Pojemność zbiornika przy normalnym poziomie piętrzenia (NPP) wyniesie około 6000 m³. Piętrzenie wody będzie się odbywać się za pomocą grobli przelewowej. Spiętrzenie wody nawet przy przepływie Q_1% nie przekroczy 0,5 m. Rolę budowli dławiąco-upustowej będzie pełnić istniejący obecnie przepust rurowy powyżej ul. Wojska Polskiego.

Akwen będzie zbiornikiem suchym, wypełniającym się na czas kilku godzin, jedynie w czasie wezbrań, kilka razy w ciągu roku. Zbiornik będzie pełnił funkcję ekologiczną i przeciwerozyjną poprzez wykorzystanie go do oczyszczania wód wezbraniowych Łódki w czasie intensywnych opadów deszczu lub roztopów. W jego dolnej części zostanie utworzona niecka osadnikowa o powierzchni około 0,1 ha wyłożona płytami żelbetowymi, gromadząca zawiesinę mineralną chroniąc przed zamulaniem oraz obniżając tym samym koszty eksploatacji położonych niżej zbiorników „Wojska Polskiego” oraz „Oblęgorska”.

Będzie to więc zbiornik „wstępny” w stosunku do wcześniej wymienionych akwenów gromadzących głównie wody opadowe. Po wybudowaniu w górnej części zlewni suchych zbiorników „Oświatowa”, „Beskidzka Dolny”, „Beskidzka Górny”, „Sikawa”, wraz ze zbiornikami ze stałym lustrem wody położonymi poniżej, spowoduje zmniejszenie natężenia przepływu, na przeciążonym hydraulicznie odcinku rzeki, poniżej ulicy Źródłowej, a tym samym będzie pełnić funkcję przeciwpowodziową.  

O tym , ile osadów niesie rzeka podczas wezbrań można się przekonać zaglądając do przepustu pod ul. Strykowską :)

Obecnie cały ten materiał trafia wprost do zbiornika przy ASP, gdzie jest akumulowany. Mamy więc odpowiedź, dlaczego "woda" ma tam kolor węgla kamiennego. W głębi ducha liczę jednak na zdrowy rozsądek urzędników Urzędu Miasta, a co za tym idzie realizację zbiornika w najbliższej przyszłości.

Apropos innych zbiorników przewidzianych do realizacji...

Na realizację obecnie oczekuje 27 zbiorników (Marszałek, Wiśniewski, 2005; Bułhak, Zeman, 2010):

1.       9 zbiorników w zlewni Bzury: „Arturówek-Wstepny”, „Bylinowa”, „Czapli-Górny”, „Czapli-Środkowy”, „Czapli-Dolny”, „Liściasta-Dolny”, „Łagiewniki”, „Sokołów”, „Szczecińska”;

2.      18 zbiorników zlewni Neru: „Brus-Wstępny”, „Feliksin”, „Gadka-Dolny”, „Huta Szklana”, „Lawinowa”, „Nery”, „Olechów-Dolny”, „Pomorska”, „Rokicie”, „Rzemieślnicza Górny”, „Sikawa”, „Zakładowa”, „Oświatowa”, „Beskidzka Dolny”, „Beskidzka Górny”, „Opolska”, „Sołecka”, „Brzeska”.

W przeważającej większości będą to akweny suche, pełniące funkcję przeciwpowodziową, wypełniając się okresowo, w czasie wezbrań. Ze względu na problem z wykupem gruntu
pod zbiornik „Szczecińska” jego budowa prawdopodobnie nie zostanie zrealizowana.

Literatura:

Kujawa I., Kujawa M., 2011. Zbiornik-osadnik „Strykowska” na rzece Łódce w Łodzi. Aquaprojekt S.C. Biuro Inżynierii Wodnej I Melioracji, Łódź.